Z czego słyną Zdzieszowice ciekawostki i najważniejsze fakty o Zdzieszowicach. Co ciekawego zobaczyć w tym mieście na Opolszczyźnie
Poznaj Zdzieszowice
-
Zdzieszowice, to niespełna 13-tysięczne miasto w województwie opolskim, w powiecie krapkowickim. Jest siedzibą gminy miejsko-wiejskiej Zdzieszowice. Miasto leży nad rzeką Odrą, co przez wieki determinowało jego rozwój gospodarczy i znaczenie komunikacyjne. Położenie na skrzyżowaniu ważnych dróg regionu sprawia, że Zdzieszowice są istotnym punktem na mapie Opolszczyzny. W pobliżu znajduje się autostrada A4, a także linia kolejowa łącząca miasto z większymi ośrodkami, takimi jak Opole, Kędzierzyn-Koźle czy Gliwice. Bliskość rzeki oraz dużych kompleksów leśnych nadaje okolicy walory przyrodnicze, co sprzyja turystyce i rekreacji.
-
Prawa miejskie Zdzieszowice otrzymały stosunkowo późno, bo w 1962 roku. Wcześniej miejscowość miała charakter wiejsko-przemysłowy, choć już od początków XX wieku była ważnym ośrodkiem przemysłu ciężkiego. Nadanie praw miejskich było bezpośrednio związane z dynamicznym rozwojem Zakładów Koksowniczych i napływem nowych mieszkańców. Obecnie Zdzieszowice stanowią lokalny ośrodek administracyjny, edukacyjny i kulturalny.
-
Nazwa miasta wywodzi się od staropolskiego imienia Zdziech, które było odpowiednikiem dzisiejszego Zdzisława. Po raz pierwszy miejscowość została wymieniona w dokumentach w 1386 roku jako Zdzessowicz. W kolejnych wiekach nazwa ewoluowała, aż przyjęła obecną formę. Śląskie korzenie miasta są wyraźnie widoczne w jego historii, a także w zachowanej gwarze i kulturze mieszkańców.
-
Zakłady Koksownicze Zdzieszowice – największy producent koksu w Polsce – stanowią serce lokalnej gospodarki. Zakłady zajmują obszar około 200 ha i produkują koks opałowy i metalurgiczny, gaz koksowniczy, benzol, smołę i płynną siarkę. Większość wytwarzanego koksu jest eksportowana do innych krajów, głównie Niemiec, Czech i Austrii. Zakłady powstały w latach 1930–1932, początkowo jako Schaffgotsch Benzin Werke Gmbh, a ich budowa była częścią rozwoju przemysłu chemicznego na Śląsku. Obecnie są częścią Grupy ArcelorMittal Poland i zatrudniają tysiące pracowników z całego regionu, stanowiąc największego pracodawcę w okolicy.

Zdzieszowice ciekawostki
5) Dieter Przewdzing (1944–2014) był jednym z najbardziej rozpoznawalnych burmistrzów w województwie opolskim. Funkcję tę pełnił nieprzerwanie przez 24 lata – od 1990 roku aż do swojej tragicznej śmierci 18 lutego 2014 roku, kiedy został brutalnie zamordowany we własnym domu. Jego śmierć wstrząsnęła mieszkańcami i odbiła się szerokim echem w całej Polsce.
6) Pomnik Powstańców Śląskich, odsłonięty w 1981 roku, upamiętnia bohaterów walk o przynależność Śląska do Polski. Monument przedstawia powstańca na tle symbolicznego słońca, co nawiązuje do słów pieśni „Już zachodzi czerwone słoneczko”. Pomnik jest miejscem corocznych uroczystości patriotycznych, a także jednym z głównych punktów historycznych w mieście.
7) Ruch Zdzieszowice – klub sportowy z bogatą tradycją – został założony w 1946 roku. Drużyna piłkarska rozgrywa mecze na wielofunkcyjnym Stadionie Miejskim, który może pomieścić około 3 tys. widzów. Klub znany jest z pracy z młodzieżą i wychowania wielu utalentowanych zawodników, którzy trafili do wyższych lig.
8) Cmentarz katolicki przy ul. Solownia kryje w sobie mogiłę zbiorową powstańców śląskich. Obiekt jest wpisany do wojewódzkiego rejestru zabytków i stanowi świadectwo dramatycznych wydarzeń III powstania śląskiego z 1921 roku. To ważne miejsce pamięci, które przypomina o heroicznych zmaganiach mieszkańców o polską tożsamość regionu.
Zabytki w Zdzieszowicach
9) Choć Zdzieszowice mogą pochwalić się kilkusetletnią historią, nie zachowało się tu wiele starych budowli. Najcenniejsze zabytki pochodzą z XIX wieku, a wśród nich wyróżnia się m.in. dawny park pałacowy, będący świadectwem dawnej świetności tych ziem. Park, choć w części zaniedbany, kryje unikatowe gatunki drzew i stanowi popularne miejsce spacerów.
10) Kościół św. Antoniego (ul. Pokoju) to jeden z ważniejszych obiektów sakralnych w Zdzieszowicach. Zbudowany w latach 1935–1937 w stylu neogotyckim, wyróżnia się prostą, ale zarazem charakterystyczną bryłą. Wnętrze kościoła jest skromne, co odpowiada duchowi tego miejsca. Świątynia pełni funkcję kościoła filialnego i pozostaje ważnym punktem życia religijnego dla mieszkańców.
11) Na terenie gminy, w pobliskiej Żyrowej, znajduje się okazały pałac z II połowy XIX wieku. To dwukondygnacyjny budynek murowany z cegły, pokryty tynkiem, z charakterystycznym dachem mansardowym. Kompleks obejmuje skrzydło boczne z dachem siodłowym oraz rozległy park krajobrazowy z XIX/XX wieku, w którym rosną unikalne gatunki drzew i tworzą się malownicze aleje. Po II wojnie światowej obiekt służył jako Dom Kolonijny dla dzieci, a obecnie jest własnością prywatną, co ogranicza możliwości zwiedzania
Atrakcje i wydarzenia w Zdzieszowicach
-
Dni Zdzieszowic – to największa impreza plenerowa w mieście, odbywająca się co roku latem. Na mieszkańców i gości czekają koncerty gwiazd muzyki rozrywkowej, pokazy taneczne, występy lokalnych artystów, a także liczne stoiska z regionalnymi potrawami. Towarzyszą jej konkursy dla dzieci, turnieje sportowe oraz pokazy strażackie.
-
Rajdy rowerowe i piesze – dzięki atrakcyjnemu położeniu miasta w pobliżu Odry oraz pobliskich lasów organizowane są cykliczne wycieczki rowerowe i piesze. Popularne są szczególnie trasy prowadzące wzdłuż rzeki i przez okoliczne miejscowości z zabytkami. Wydarzenia te integrują lokalną społeczność i przyciągają turystów z regionu.
-
Zawody sportowe i turnieje – stadion miejski w Zdzieszowicach gości nie tylko mecze drużyny Ruch Zdzieszowice, ale też liczne imprezy sportowe: biegi uliczne, turnieje piłkarskie dla dzieci i młodzieży, a także wydarzenia rekreacyjne dla rodzin. W ostatnich latach popularne stały się również biegi z przeszkodami oraz imprezy nordic walking.
-
Imprezy patriotyczne i historyczne – co roku w Zdzieszowicach odbywają się uroczystości związane z rocznicami powstań śląskich i ważnych wydarzeń narodowych. Miejscem obchodów jest m.in. Pomnik Powstańców Śląskich oraz cmentarz przy ul. Solownia. To wydarzenia łączące mieszkańców w pielęgnowaniu pamięci o przeszłości regionu.
-
Mniejsze festyny i wydarzenia tematyczne – lokalne szkoły, dom kultury i organizacje społeczne organizują pikniki rodzinne, kiermasze świąteczne oraz spotkania integracyjne. Dużą popularnością cieszą się również imprezy tematyczne nawiązujące do kuchni śląskiej, folkloru oraz tradycji wielokulturowego pogranicza.
Mało znane ciekawostki o Zdzieszowicach
-
Zdzieszowice w legendach – według lokalnych opowieści w okolicznych lasach miała ukrywać się banda rozbójników, którzy napadali na kupców podróżujących wzdłuż Odry. Do dziś wśród starszych mieszkańców krąży legenda o „skarbie rozbójników”, który rzekomo został zakopany w pobliżu rzeki, choć nigdy go nie odnaleziono.
-
Ukryte bunkry z czasów II wojny światowej – w rejonie Zdzieszowic, szczególnie na obrzeżach miasta, znajdują się pozostałości umocnień i bunkrów z okresu II wojny światowej. Część z nich wciąż jest słabo zbadana, a niektóre pozostają niedostępne ze względu na bezpieczeństwo. Pasjonaci historii często organizują wycieczki eksploracyjne w te rejony.
-
Zakłady koksownicze jako plan filmowy – w latach 80. i 90. część terenu koksowni była wykorzystywana do zdjęć filmowych oraz programów dokumentalnych pokazujących przemysł ciężki Śląska. Do dziś można usłyszeć opowieści pracowników, którzy wspominają udział w tych nagraniach.
-
Nietypowe nazwy ulic – w Zdzieszowicach można natrafić na rzadko spotykane nazwy ulic, nawiązujące do historii przemysłowej i tradycji regionu, m.in. ul. Koksownicza czy Solownia. Ta ostatnia upamiętnia dawną infrastrukturę związaną z handlem i magazynowaniem soli, istotnym towarem w historii miasta.
-
Pamięć o wielokulturowości – miasto ma bogatą, wielokulturową przeszłość – przed II wojną światową mieszkali tu Niemcy, Polacy i Czesi. W niektórych budynkach zachowały się elementy dawnej zabudowy, np. niemieckie napisy techniczne w halach czy kamienicach. Wspomnienia o dawnych mieszkańcach są pielęgnowane podczas lokalnych spotkań historycznych.
Zdzieszowice ciekawostki: (c) Sadurski.com
Na górnym zdjęciu: kościół św. Antoniego w Zdzieszowicach
Oba zdjęcia: Pudelek / cc by-sa 3.0
Zobacz też:
> Chrzanów
> Głuchołazy